Het DASH-dieet: Effecten, voor- en nadelen en Metabolic Balance

Het DASH-dieet: Gezond Eten voor Bloeddrukregulatie en de visie van Metabolic Balance op bloeddruk

Het Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) dieet is een voedingspatroon dat oorspronkelijk is ontwikkeld om hypertensie (hoge bloeddruk) te helpen voorkomen en beheersen. Het dieet benadrukt de consumptie van voedingsmiddelen die rijk zijn aan voedingsstoffen die gunstig zijn voor de gezondheid van het hart en de bloedvaten. Naast het reguleren van de bloeddruk, heeft het DASH-dieet ook positieve effecten op gewichtsbeheersing en algemene gezondheid.

Principes van het DASH-dieet:

1. Veel groenten en fruit: Het dieet bevat een overvloed aan groenten en fruit, die rijk zijn aan vezels, vitaminen, mineralen en antioxidanten.

2. Magere eiwitten: Het DASH-dieet bevat magere bronnen van eiwitten zoals gevogelte, vis, bonen, linzen, noten en zaden.

3. Magere zuivel: Zuivelproducten worden aanbevolen, maar met een focus op magere of vetarme opties.

4. Volkoren granen: Volkoren brood, bruine rijst, volkoren pasta en andere volkoren granen zijn de voorkeurskeuze voor koolhydraten.

5. Beperkte verzadigde vetten en transvetten: Het dieet minimaliseert de inname van verzadigde en transvetten, die schadelijk kunnen zijn voor het hart.

6. Matige zoutinname: Het DASH-dieet moedigt aan tot matige inname van natrium (zout), wat kan bijdragen aan het verlagen van de bloeddruk.

7. Beperkte suiker: Suikerhoudende dranken en toegevoegde suikers worden beperkt, wat bijdraagt aan de algehele gezondheid en gewichtsbeheersing.

Effecten van het DASH-dieet:

Het onder controle houden van hypertensie 

Volgens onderzoeken lijdt 55% van alle Duitsers tussen 35 en 64 jaar aan arteriële hypertensie (hoge bloeddruk). Vanaf de leeftijd van 65 jaar stijgt dit cijfer zelfs tot 60-80%. Het aantal niet-gemelde gevallen wordt geschat op veel hoger, omdat ongeveer 50% van de getroffenen geen kennis heeft van hun ziekte.

Hoge bloeddruk veroorzaakt aanvankelijk geen pijn of andere symptomen en blijft daarom lang onopgemerkt. Dit is problematisch omdat onopgemerkte hoge bloeddruk schade aan organen zoals de nieren, ogen of het hart kan veroorzaken gedurende een aantal jaren.

Hoe bloeddruk zich ontwikkelt

Om bloed door de bloedvaten naar alle organen en weefsels te laten stromen, is kracht en druk nodig. Het pompen van het hart en de elasticiteit van de vaatwanden zorgen ervoor dat deze druk wordt gecreëerd. Bij elke hartslag pompt het hart krachtig bloed in de bloedvaten. Het op deze manier getransporteerde bloed oefent druk uit op de vaatwanden, die deze druk weerstaan. Samen zijn deze twee factoren verantwoordelijk voor de bloeddruk.

Wanneer spreken we van hoge bloeddruk?

Bloeddruk wordt als verhoogd beschouwd als de eerste, systolische waarde hoger is dan 140 mmHg (millimeter kwik) of de tweede diastolische waarde hoger is dan 90 mmHg - of beide waarden zijn hoger. Op basis van deze referentiewaarden classificeren specialisten hoge bloeddruk in verschillende gradaties van ernst:

- Licht verhoogde bloeddruk: 140-159 / 90-99 mmHg
- Matig verhoogd: 160-179 / 100-109 mmHg
- Ernstig: meer dan 180 / meer dan 110 mmHg

Risico van hoge bloeddruk

In de geneeskunde wordt onderscheid gemaakt tussen twee vormen van hypertensie - essentiële of primaire hypertensie en secundaire hypertensie.

Primaire hypertensie komt voor bij 90% van de hypertensieve patiënten. Verschillende factoren kunnen de regulering van de bloeddruk beïnvloeden. Naast leeftijd en erfelijke aanleg zijn de belangrijkste factoren die de bloeddruk verhogen: obesitas, een voeding met te veel zout, alcoholgebruik, roken, gebrek aan lichaamsbeweging, stress of zelfs medicatie.

Bij secundaire hypertensie is een onderliggende ziekte zoals een stoornis in de bloedsomloop van de nieren, vernauwing van de nierslagader, hormonale stoornissen of het zogenaamde slaapapneusyndroom de oorzaak van de verhoogde bloeddruk.

Voortdurend verhoogde bloeddruk kan bloedvaten beschadigen en leiden tot verharding van de vaatwanden. Als bovendien het cholesterolgehalte in het bloed verhoogd is, kan dit leiden tot afzettingen en vernauwing van de bloedvaten, wat de bloeddruk verder verhoogt. Hoge bloeddruk beschadigt altijd de nieren. Door de hoge druk sterven de kleine filters in de nieren af. Hierdoor zijn de nieren ernstig beperkt in hun filtratiefuncties en worden de metabole eindproducten niet goed of helemaal niet uitgescheiden door het lichaam.

Hoge bloeddruk en overgewicht

Een belangrijke oorzaak van hoge bloeddruk is obesitas. Bij een overgewicht van ongeveer 10 kg stijgt de bloeddruk met ongeveer 2,3 mmHg diastolisch en dit belast het hart en de circulatie, aangezien een grotere lichaamsmassa van bloed moet worden voorzien. Bovendien produceert het buikvetweefsel meer angiotensinogeen in het lichaam. Angiotensinogeen is een weefselhormoon dat zich bindt aan de receptoren van de vaatwanden en de samentrekking van de vaatwanden stimuleert, waardoor de bloedvaten vernauwen en de bloeddruk stijgt.

Bovendien produceren mensen met overgewicht vaak te veel insuline. Insuline reguleert niet alleen de bloedsuikerspiegel op zich, maar beïnvloedt ook een speciaal eiwit, ANP (atriaal natriuretisch peptide), dat helpt de bloeddruk in het lichaam te reguleren door de verhoogde uitscheiding van vloeistof via de nieren te stimuleren wanneer er hoge druk in de vaten is. Wetenschappers hebben ontdekt dat insuline de afbraak van ANP in vetweefsel bevordert, en als gevolg daarvan hebben mensen met overgewicht lage niveaus van ANP, en is dit pad naar de regulering van de bloeddruk afwezig bij hen.

Hoge bloeddruk en zoutinname

Aanhoudend hoge zoutinname kan leiden tot hoge bloeddruk. Dit verhoogt ook het risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. De aanbevelingen voor de inname van tafelzout variëren van 3,75 g (American Heart Association) tot 5 g/dag (WHO) en 6 g/dag (Deutsche Hochdruckliga - Duitse Hypertensie Liga) tot 6,25 g/dag (European Society of Cardiology). In werkelijkheid, volgens een DEGS-onderzoek (Onderzoek naar de Gezondheid van Volwassenen in Duitsland), bedraagt de dagelijkse inname van tafelzout in Duitsland 8,4 g/dag voor vrouwen en 10 g/dag voor mannen.

Natriumchloride, het hoofdbestanddeel van zout, is essentieel voor het leven en voert tal van taken uit in het lichaam. Het reguleert bijvoorbeeld de waterbalans en coördineert de overdracht van stimuli naar spier- en zenu

wcellen, neemt deel aan de opbouw van botten en activeert metabolische processen. Bovendien is chloride een belangrijk bestanddeel van maagzuur en dus noodzakelijk voor de vertering van eiwitten in de maag.

Elke individuele cel in het lichaam heeft natrium en chloride nodig om voedingsstoffen de cellen binnen te laten. Dit komt doordat deze twee stoffen zorgen voor een permanente uitwisseling van water en voedingsstoffen aan de celmembranen. De zoutconcentratie voor en in de cel is hierbij van cruciaal belang. Als er buiten de cel een hogere zoutconcentratie is dan binnen de cel, stroomt water uit de cel om het verschil te compenseren. Omgekeerd stroomt water uit de omgeving de cel binnen zodra de zoutconcentratie buiten lager is dan binnen.

Volgens hetzelfde principe kan natriumchloride ook invloed hebben op de bloeddruk: hoe meer zout via voedsel wordt opgenomen en in het bloed terechtkomt, hoe hoger het vloeistofgehalte moet zijn. Daarom, als er veel zout wordt gegeten, wordt er meer water uit de cellen gehaald en in het bloed opgenomen - het bloedvolume neemt toe. Als de zoutinname en daarmee ook het bloedvolume op lange termijn worden verhoogd, reageren de bloedvaten vervolgens door samentrekking, dat wil zeggen, ze vernauwen en de bloeddruk stijgt.

Hoe gevoelig de bloeddruk reageert op een toename van de zoutconcentratie lijkt echter af te hangen van verschillende factoren zoals genetische aanleg, lichaamsgewicht en leeftijd, en is niet voor iedereen hetzelfde. Dit wordt aangeduid als zoutgevoeligheid.

Over het algemeen komt het grootste deel van de zoutinname via bewerkte voedingsmiddelen. Dit zijn echter niet altijd alleen de klassieke kant-en-klaar producten. Belangrijke bronnen van zout zijn voornamelijk brood en bakkerijproducten, vlees en worst, zuivelproducten en zoute snacks.

Metabolic Balance - Regulering van hypertensie zonder medicatie

Met het Metabolic Balance voedingsprogramma hebben we een instrument waarmee we in zeer korte tijd een positieve invloed kunnen uitoefenen op hoge bloeddruk en mogelijk zelfs de bloeddrukmedicatie kunnen verminderen. Daarom is regelmatige controle van de bloeddruk dringend nodig bij hypertensieve cliënten, vooral in de eerste fase van het voedingsprogramma. Dit komt omdat we bij Metabolic Balance al in de voorbereidingsfase een ontgiftingsprogramma voor het lichaam starten door het voor te bereiden op de aankomende voedingsverandering met licht voedsel op basis van groenten, fruit, aardappelen of volkorenrijst en voldoende vochtinname. In het begin wordt veel water uitgescheiden, wat de organen en de bloeddruk verlicht.

In het verdere verloop van het Metabolic Balance programma wordt een matig bloedsuiker- en insulinegehalte bereikt door de selectie van voedingsmiddelen, dat wil zeggen dat het ANP-gehalte in het lichaam ook geleidelijk weer stijgt en daardoor zijn taak om de bloeddruk te reguleren begint uit te voeren. Tegelijkertijd produceren vetcellen minder angiotensinogeen naarmate het gewichtsverlies toeneemt.

Studies hebben aangetoond dat de bloeddruk met ongeveer 2 mmHg per kilogram (ongeveer 2 pond) gewichtsverlies kan worden verlaagd.

Evenzo wordt het zoutverbruik sterk verminderd in het Metabolic Balance voedingsprogramma. Dit komt niet doordat Metabolic Balance expliciet aanbeveelt om minder zout te gebruiken, maar omdat er geen bewerkte voedingsproducten en voedingsmiddelen met een hoog zoutgehalte op het menu staan. Het zout dat we zelf aan ons voedsel toevoegen is meestal slechts een fractie van de hoeveelheid die we dagelijks consumeren via bewerkte voedingsmiddelen.

Bronnen:

- Thomas Semlitsch, et al.: "Langdurige effecten van gewichtsverlagende diëten bij mensen met hypertensie" -02/March/2016 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26934541/
- https://www.zavamed.com/de/bluthochdruck-uebergewicht.html
- Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (IQWiG) (2019): Den Blutdruck ohne Medikamente senken, https://www.gesundheitsinformation.de/den-blutdruck-ohne-medikamente-senken.2083.de.html?part=behandlung-ne#zh6a, zuletzt aufgerufen am 12.01.2021.
- https://www.rki.de/DE/Content/Gesundheitsmonitoring/Gesundheitsberichterstattung/GBEDownloadsK/2015_4_bluthochdruck.pdf?__blob=publicationFile

ref: https://health.clevelandclinic.org/dash-diet-what-is-it-meal-plans-and-recipes/?utm_source=pocket_mylist