Het ketogeen dieet (KETO) is de laatste jaren steeds populairder geworden, met name vanwege zijn effecten op gewichtsverlies en het beheer van chronische aandoeningen zoals diabetes. Echter, een opvallend neveneffect van dit dieet bij sommige individuen is de aanzienlijke stijging van het LDL-cholesterolgehalte (LDL-C). Dit fenomeen wordt vaak gezien bij individuen die qua lichaamsbouw slank en metabool gezond zijn, en staat bekend als de 'Lean Mass Hyper-Responder' (LMHR) fenomeen. Deze personen vertonen vaak een drieledige samenstelling van hoge LDL-C, hoog HDL-cholesterol (HDL-C) en lage triglyceriden. Dit roept de vraag op: verhoogt het ketogeen dieet het risico op hart- en vaatziekten bij deze groep? Dit artikel verkent de bevindingen van een recente studie die de coronair plaque last bij LMHR’s analyseert.
Hoewel het verhogen van LDL-C traditioneel als een risicofactor voor atherosclerose wordt beschouwd, heeft de LMHR-fenomeen de medische gemeenschap verbaasd. Deze individuen lijken metabool gezond te blijven ondanks hun aanzienlijk verhoogde LDL-C-gehalte, wat suggereert dat andere factoren mogelijk een grotere rol spelen in het risico op hart- en vaatziekten. De studie die hier wordt besproken, richtte zich op het onderzoeken van coronair plaquevorming bij LMHR's en near-LMHR’s met een LDL-C van ≥190 mg/dL die al langere tijd op een ketogeen dieet zijn, en vergeleek hen met een gematchte controlegroep met lagere LDL-C-niveaus.
De hoofddoelstelling van deze studie was om te onderzoeken of individuen met een LMHR-fenotype, die een aanzienlijke stijging van LDL-C ervaren door het ketogeen dieet, meer coronair plaque ontwikkelen in vergelijking met mensen die lagere LDL-C-niveaus hebben. Daarnaast werd onderzocht of er een verband bestaat tussen LDL-C-niveaus en plaquevorming bij deze twee groepen.
De studie omvatte 80 KETO-individuen met een LDL-C van ≥190 mg/dL, HDL-C ≥60 mg/dL en triglyceriden ≤80 mg/dL. Deze deelnemers waren allen op een ketogeen dieet voor gemiddeld 4,7 jaar. Ze werden gematcht met een controlegroep van de Miami Heart (MiHeart) cohort, bestaande uit individuen met een lagere LDL-C (gemiddeld 123 mg/dL), maar met dezelfde leeftijd, geslacht, ras en cardiovasculaire risicofactoren zoals hyperlipidemie en hypertensie. Beide groepen ondergingen coronair beeldvormend onderzoek via Coronary Artery Calcium (CAC) scans en Coronary Computed Tomography Angiography (CCTA) om coronair plaque te meten.
Uit de resultaten bleek dat er geen significante verschillen waren in de hoeveelheid coronair plaque tussen de KETO-groep en de MiHeart controlegroep. De mediane CAC-score voor de KETO-groep was 0, vergeleken met 1 in de controlegroep, wat niet statistisch significant was. Ook de CCTA-uitslagen lieten geen verschil zien in het aantal plaque segmenten tussen de twee groepen. Bovendien was er geen verband tussen het LDL-C-niveau en de hoeveelheid plaque in beide groepen, wat suggereert dat hogere LDL-C-niveaus bij deze populatie mogelijk niet leiden tot een toename in atherosclerose.
De resultaten van deze studie wijzen erop dat individuen die een verhoogd LDL-C ervaren door het ketogeen dieet, zoals de LMHR's, mogelijk geen verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van atherosclerose in vergelijking met mensen met lagere LDL-C-niveaus. Dit is een verrassende bevinding, aangezien hoge LDL-C over het algemeen wordt geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Het lijkt erop dat de unieke metabole status van LMHR's hen mogelijk beschermt tegen de schadelijke effecten van hoge LDL-C-niveaus.
Het LMHR-fenomeen verwijst naar een specifieke groep mensen die, na het aannemen van een koolhydraatarm of ketogeen dieet, drastische stijgingen in LDL-C zien. Deze groep heeft echter tegelijkertijd een verhoogd HDL-C en lage triglyceriden, wat vaak wordt gezien als een gunstig lipidprofiel. Het mechanisme achter deze reactie is nog niet volledig begrepen, maar het lijkt te maken te hebben met het mobiliseren van vet voor energie in afwezigheid van koolhydraten. Er wordt ook gesuggereerd dat genetische factoren een rol spelen.
Hoewel de bevindingen van deze studie geruststellend zijn voor LMHR's, zijn er nog veel vragen die beantwoord moeten worden. Deze studie keek naar coronair plaquevorming, maar verdere studies zijn nodig om te bepalen of deze individuen op de lange termijn een verhoogd risico hebben op hart- en vaatziekten. Bovendien moet er meer onderzoek worden gedaan naar de mechanismen achter de LDL-C-stijging bij LMHR's en waarom dit niet lijkt te leiden tot meer plaquevorming.
Het ketogeen dieet heeft vele gezondheidsvoordelen laten zien, zoals gewichtsverlies, verbeterde bloedsuikerspiegel en zelfs voordelen voor neurologische aandoeningen zoals epilepsie. Echter, de stijging van LDL-C bij sommige individuen, zoals LMHR's, heeft geleid tot bezorgdheid over de mogelijke langetermijnrisico's voor hart- en vaatziekten. Deze studie biedt enige geruststelling, maar het blijft belangrijk dat mensen die dit dieet volgen, regelmatig hun lipidenprofiel laten controleren en met hun arts overleggen over hun cardiovasculaire risico's.
De resultaten van deze studie suggereren dat het ketogeen dieet bij metabool gezonde individuen met het LMHR-fenomeen mogelijk geen verhoogd risico op atherosclerose met zich meebrengt, ondanks een aanzienlijke stijging van LDL-C. Dit benadrukt de complexiteit van het begrijpen van cardiovasculaire risico's en cholesterol. Hoewel hogere LDL-C-niveaus traditioneel worden gezien als een risicofactor voor hart- en vaatziekten, kan het zijn dat andere factoren, zoals het algehele metabole profiel, een grotere rol spelen in het bepalen van iemands werkelijke risico. Verdere studies zijn nodig om deze bevindingen te bevestigen en om beter te begrijpen welke factoren bijdragen aan hartgezondheid bij mensen die een ketogeen dieet volgen.