Darmflora essentieel bij hernia preventie

De afgelopen jaren heeft wetenschappelijk onderzoek steeds meer benadrukt hoe belangrijk darmgezondheid is voor verschillende lichaamsfuncties. We kennen al de termen als “darm-hersen-as” en de “darm-huid-as”, die laten zien hoe de bacteriën in onze darmen invloed hebben op onze geestelijke gezondheid en huid. Maar er is ook een fascinerend en minder bekend verband: de “darm-rug-as”. Dit verwijst naar de relatie tussen de gezondheid van je darmen en je wervelkolom. In deze blog duiken we dieper in op hoe je darmflora de gezondheid van je wervelkolom kan beïnvloeden en geven we praktische tips om je darmen gezond te houden en rugproblemen waaronder hernia te voorkomen.

De darmmicrobiota: wat je moet weten

Om te begrijpen hoe je darmgezondheid je rug kan beïnvloeden, is het handig om eerst enkele belangrijke termen te verduidelijken.

Wat is darmmicrobiota?

In je darmen leven miljarden micro-organismen, zoals bacteriën, schimmels en andere microben, die symbiotisch naast elkaar bestaan. Samen vormen ze de darmmicrobiota. Deze micro-organismen zijn cruciaal voor de spijsvertering, opname van voedingsstoffen, immuunfunctie en de productie van essentiële vitamines. Ze spelen dus een onmisbare rol in je gezondheid!

Wat is het darmmicrobioom?

Het darmmicrobioom omvat niet alleen de darmmicrobiota, maar ook hun genetisch materiaal en de omgeving waarin ze leven. Het omvat de micro-organismen zelf, hun genetische informatie en de stoffen die ze produceren, zoals metabolieten. Het microbioom geeft een breder beeld van de microbiële gemeenschap in je darmen.

De rol van de darmmicrobiota bij ontstekingen

Een gezonde darmmicrobiota helpt om ontstekingen in je lichaam te reguleren door een balans te vinden tussen ontstekingsbevorderende en ontstekingsremmende stoffen. Als de balans verstoord raakt, een toestand die dysbiose wordt genoemd, kunnen chronische ontstekingen ontstaan. Dit kan leiden tot allerlei gezondheidsproblemen, zoals auto-immuunziekten, stofwisselingsstoornissen en zelfs mentale gezondheidsproblemen.

Met dit inzicht in de basisconcepten van de darmmicrobiota en het darmmicrobioom, kunnen we nu verder onderzoeken hoe deze factoren specifiek van invloed zijn op je ruggezondheid. Maar laten we eerst wat meer leren over de tussenwervelschijven die in je rug zitten.

De tussenwervelschijven: structuur en functie

Anatomie van tussenwervelschijven

Je wervelkolom bestaat uit 24 wervels, gescheiden door tussenwervelschijven. Deze schijven fungeren als schokdempers, vergelijkbaar met die in een auto of fiets, en zorgen voor flexibiliteit en beweging. Elke tussenwervelschijf heeft twee hoofdcomponenten: de annulus fibrosus en de nucleus pulposus. De annulus fibrosus is de stevige buitenlaag van collageenvezels, terwijl de nucleus pulposus de gelachtige kern is die zorgt voor elasticiteit en schokabsorptie.

Veel voorkomende problemen met de wervelkolom

Tussenwervelschijven kunnen verschillende problemen veroorzaken, zoals hernia, discusdegeneratie en lumbago/spit. 

Bij een hernia schuift de nucleus pulposus door een scheur in de annulus fibrosus naar buiten. Dit kan dan tegen de zenuwen aanduwen en pijn veroorzaken. Deze pijn kan variëren van onderrugpijn tot pijn die uitstraalt naar je been of zelfs je knie en voet. Ik zie vaak patiënten met alleen maar pijn in de knie, maar bij onderzoek blijkt de oorzaak soms in de rug te liggen. 

Discusdegeneratie, oftewel slijtage van de tussenwervelschijf, is een andere veelvoorkomende klacht. De tussenwervelschijven slijten geleidelijk, wat leidt tot chronische pijn en verminderde beweging. 

Spit, lumbago of pijn in de onderrug, wordt vaak geassocieerd met tussenwervelschijfproblemen en kan je kwaliteit van leven aanzienlijk beïnvloeden.

De darm-rug-as: De verbinding tussen darmgezondheid en rugklachten

We hebben al gezien hoe ontstekingen de gezondheid van je wervelkolom kunnen beïnvloeden. Nu gaan we dieper in op de rol van darmgezondheid in dit proces, en onderzoeken hoe de staat van je darmmicrobiota specifiek invloed kan hebben op je tussenwervelschijven.

Ontsteking en gezondheid van de wervelkolom

Het verband tussen de darm- en ruggezondheid draait voornamelijk om ontstekingen. Chronische ontstekingen in de darmen, vaak veroorzaakt door dysbiose, kunnen leiden tot systemische ontstekingen die ook de tussenwervelschijven kunnen aantasten. Onderzoek suggereert dat cytokines, ontstekingsstoffen die in de darmen worden geproduceerd, via de bloedbaan naar de tussenwervelschijven kunnen reizen. Dit kan bestaande problemen verergeren of zelfs nieuwe problemen veroorzaken.

Darmdysbiose en discusdegeneratie

Er is steeds meer bewijs dat darmdysbiose een rol kan spelen bij de slijtage van tussenwervelschijven. Dysbiose kan leiden tot een overproductie van ontstekingsbevorderende stoffen, zoals cytokines, en een afname van ontstekingsremmende stoffen. Dit creëert een omgeving die de degeneratie van de tussenwervelschijven bevordert. Daarnaast kan dysbiose de opname van voedingsstoffen verstoren, waardoor de tussenwervelschijven essentiële voedingsstoffen missen die nodig zijn voor onderhoud en herstel.

De verbinding tussen microbiota en wervelkolom: belangrijke onderzoeken

Recente studies hebben het idee van de darm-rug-as onderzocht, wat suggereert dat de darmmicrobiota invloed kan hebben op de gezondheid van tussenwervelschijven, inclusief aandoeningen zoals lumbale hernia. De darm-rug-astheorie stelt dat darmmicroben de omgeving van tussenwervelschijven kunnen beïnvloeden via verschillende mechanismen, zoals immuunmodulatie, metabolietenproductie en ontstekingsregulatie.

Mechanismen van invloed

• Immuunmodulatie: Darmmicrobiota kunnen de systemische immuunrespons beïnvloeden en mogelijk de ontstekingsniveaus binnen de tussenwervelschijven beïnvloeden. Dysbiose kan leiden tot chronische laaggradige ontstekingen, die bijdragen aan discusdegeneratie en hernia⁽¹⁾⁽²⁾.

• Metabolietenproductie: Microben in de darmen produceren verschillende metabolieten, waaronder vetzuren met een korte keten, die via de bloedbaan de tussenwervelschijven kunnen bereiken. Deze metabolieten kunnen de gezondheid van de tussenwervelschijven beïnvloeden door de lokale omgeving te veranderen⁽¹⁾⁽²⁾.

• Barrièrefunctie en ontsteking: Een verhoogde darmpermeabiliteit, "lekkende darm" genoemd, kan leiden tot de verspreiding van toxines en andere schadelijke stoffen naar andere delen van het lichaam. Dit kan lokale en systemische ontstekingen veroorzaken, wat de integriteit van de tussenwervelschijven kan aantasten⁽²⁾.

Onderzoek bewijs

• Een onderzoek met behulp van Mendeliaanse randomisatie vond een significant verband tussen de samenstelling van de darmmicrobiota en het risico op degeneratie van de tussenwervelschijven en lage rugpijn. Dit suggereert dat het verbeteren van de darmgezondheid een positieve invloed kan hebben op de gezondheid van de tussenwervelschijven⁽²⁾⁽³⁾.

• Een andere review heeft aangetoond dat dysbiose kan leiden tot verhoogde systemische ontstekingen en veranderde immuunreacties, wat aandoeningen zoals degeneratie van de tussenwervelschijven en lage rugpijn kan verergeren⁽¹⁾.

• Verder onderzoek, gepubliceerd in het European Spine Journal, benadrukt de bidirectionele relatie tussen darmmicrobiota en degeneratie van de tussenwervelschijven, lage rugpijn en ischias. Dit onderzoek vond ook dat menselijke tussenwervelschijven een uniek microbioom herbergen en dat dysbiose in dit microbioom de gezondheid van de tussenwervelschijven beïnvloedt⁽³⁾.

• Een baanbrekend klinisch onderzoek dat in 2018 werd gepubliceerd, leverde verder bewijs voor de darm-rug-as⁽⁵⁾. Hoewel deze studie zich concentreerde op de directe impact van Propionibacterium acnes op de degeneratie van de tussenwervelschijven, werd ook de relatie tussen de darmmicrobiota en de degeneratie van de lumbale tussenwervelschijven (LDD) bij patiënten onderzocht. De studie vond significante verschillen in de samenstelling van de darmmicrobiota tussen patiënten met en zonder degeneratie. De belangrijkste bevindingen waren onder meer:

1. Verminderde darmmicrobiële diversiteit bij LDD-patiënten, geassocieerd met ernstigere discusdegeneratie.

2. Specifieke veranderingen in bacteriepopulaties, met name een toename van Bacteroides en een afname van Prevotella bij LDD-patiënten.

3. Hogere niveaus van ontstekingsstoffen (TNF-α en IL-1β) in het bloed bij LDD-patiënten, gerelateerd aan veranderingen in de darmmicrobiota.

4. Veranderingen in microbiële metabolische routes bij LDD-patiënten, vooral degenen die betrokken zijn bij de biosynthese en het metabolisme van glycanen.

Deze bevindingen ondersteunen de theorie dat dysbiose van de darmmicrobiota kan bijdragen aan de ontwikkeling en progressie van lumbale discusdegeneratie. Dit kan leiden tot nieuwe preventieve en therapeutische strategieën, gericht op het verbeteren van het darmmicrobioom.

Hoewel deze resultaten veelbelovend zijn, is het belangrijk op te merken dat de exacte mechanismen en de sterkte van deze associaties nog steeds worden onderzocht. Het verbeteren van de darmgezondheid kan voordelen bieden voor aandoeningen zoals degeneratie van de tussenwervelschijven en lage rugpijn, maar verdere klinische studies zijn nodig om definitieve behandelstrategieën te ontwikkelen.

Praktische strategieën voor het behouden van gezonde darmen

Laten we nu kijken hoe we voor gezondere darmen kunnen zorgen voor een gezondere rug.

Dieet en voeding

Een uitgebalanceerd dieet is belangrijk voor een gezonde darm. Eet veel vezelrijk voedsel, zoals fruit, groenten, volle granen en peulvruchten. Deze voedingsmiddelen helpen nuttige bacteriën in je darmen groeien. Probiotische voedingsmiddelen, zoals yoghurt, kefir, zuurkool en kimchi, bevatten goede bacteriën die de darmbalans kunnen verbeteren. Prebiotica, te vinden in knoflook, uien en bananen, voeden deze goede bacteriën en ondersteunen hun werking.

Levensstijlfactoren

Ook je levensstijl speelt een rol in de gezondheid van je darmen. Regelmatige lichaamsbeweging helpt om een gezonde en gevarieerde darmflora te behouden. Overmatig alcoholgebruik en roken kunnen de balans van je darmen verstoren. Stress is ook belangrijk om te beheersen, omdat chronische stress ontstekingen kan verhogen en de darmgezondheid kan schaden. Probeer stress te verminderen door mindfulness, meditatie en voldoende slaap.

Supplementen & medicijnen

Als je moeite hebt om je darmen gezond te houden met alleen voeding, kunnen probiotische en prebiotische supplementen helpen. Probiotische supplementen bevatten levende goede bacteriën, terwijl prebiotische supplementen de voedingsstoffen bieden die deze bacteriën nodig hebben. Let ook op dat bepaalde medicijnen, zoals antibiotica, de balans van je darmen kunnen verstoren. Als je antibiotica nodig hebt, kunnen probiotica helpen om de schade aan je darmflora te verminderen.

Voorkomen van problemen met de wervelkolom door middel van darmgezondheid

Ontstekingsremmend dieet

Een ontstekingsremmend dieet kan helpen om ontstekingen in je lichaam te verminderen en je wervelkolom gezond te houden. Dit dieet richt zich op het eten van hele, onbewerkte voedingsmiddelen die rijk zijn aan antioxidanten en omega-3-vetzuren. Voedingsmiddelen zoals vette vis, noten, zaden, bladgroenten en bessen kunnen ontstekingen verminderen en bijdragen aan een gezondere darm en wervelkolom.

Hydratatie en lichaamsbeweging

Voldoende water drinken is belangrijk voor de gezondheid van je tussenwervelschijven, omdat deze veel vocht nodig hebben om goed te functioneren. Regelmatige lichaamsbeweging, vooral oefeningen die de flexibiliteit van je rug en de kracht van je buikspieren verbeteren, kan ook helpen. Yoga en pilates zijn goede keuzes voor het behouden van een gezonde wervelkolom en het voorkomen van rugproblemen.

Technieken voor stressreductie

Stressmanagement is belangrijk voor zowel je darmen als je wervelkolom. Chronische stress kan ontstekingen verhogen en rugproblemen verergeren. Het opnemen van stressverlagende activiteiten in je dagelijkse routine, zoals ademhalingsoefeningen, ontspanningstechnieken of tijd doorbrengen in de natuur, kan helpen om stress te verminderen en je algehele welzijn te verbeteren.

Conclusie: De toekomst van onderzoek naar de darm-rug-as

Onderzoek naar de darm-rug-as laat veelbelovende inzichten zien over hoe de gezondheid van je darmen de gezondheid van je rug kan beïnvloeden. Naarmate we meer leren over de darmmicrobiota, zullen we waarschijnlijk meer ontdekken over de verbanden tussen je darmen en andere delen van je lichaam. Door te focussen op een gezond dieet, levensstijlveranderingen en de juiste supplementen, kunnen we niet alleen onze spijsvertering verbeteren, maar ook de gezondheid van onze rug en ons algehele welzijn ondersteunen.

Een holistische benadering

Een holistische aanpak van gezondheid, die de verbindingen tussen verschillende lichaamssystemen erkent, is belangrijk voor het behalen van optimale resultaten. De darm-rug-as toont aan hoe onze lichamen met elkaar verbonden zijn en benadrukt het belang van een gezonde darmmicrobiota voor het voorkomen en beheersen van rugproblemen.

Vooruit kijken

Met de voortgang van onderzoek kunnen we verwachten dat er meer gerichte behandelingen komen die de darmmicrobiota kunnen beïnvloeden om de gezondheid van de rug te verbeteren. Tot die tijd blijven een gezonde levensstijl en goede voedingskeuzes belangrijke manieren om zowel je darmen als je rug gezond te houden.

Wie had gedacht dat je rugklachten kunt verbeteren met de juiste holistische aanpak om je microbioom te verbeteren? Door goed geïnformeerd te blijven en actief stappen te ondernemen, kun je de gezondheid van je darmen en rug op een natuurlijke manier bevorderen.

Bronnen:

1. Li, W., Lai, K., Chopra, N. et al. Gut-disc axis: A cause of intervertebral disc degeneration and low back pain?. Eur Spine J 31, 917–925 (2022). https://doi.org/10.1007/s00586-022-07152-8

2. Geng, Z., Wang, J., Chen, G. et al. Gut microbiota and intervertebral disc degeneration: a bidirectional two-sample Mendelian randomization study. J Orthop Surg Res 18, 601 (2023). https://doi.org/10.1186/s13018-023-04081-0

3. Fang, M., Liu, W., Wang, Z. et al. Causal associations between gut microbiota with intervertebral disk degeneration, low back pain, and sciatica: a Mendelian randomization study. Eur Spine J 33, 1424–1439 (2024). https://doi.org/10.1007/s00586-024-08131-x

4. Rajasekaran S, Soundararajan DCR, Tangavel C, Muthurajan R, Sri Vijay Anand KS, Matchado MS, Nayagam SM, Shetty AP, Kanna RM, Dharmalingam K. Human intervertebral discs harbour a unique microbiome and dysbiosis determines health and disease. Eur Spine J. 2020 Jul;29(7):1621-1640. doi: 10.1007/s00586-020-06446-z. Epub 2020 May 14. PMID: 32409889.

5. Lin Y, Jiao Y, Yuan Y, Zhou Z, Zheng Y, Xiao J, Li C, Chen Z, Cao P. Propionibacterium acnes induces intervertebral disc degeneration by promoting nucleus pulposus cell apoptosis via the TLR2/JNK/mitochondrial-mediated pathway. Emerg Microbes Infect. 2018 Jan 10;7(1):1. doi: 10.1038/s41426-017-0002-0. PMID: 29323102; PMCID: PMC5837142.